Wzmianki historyczne dotyczące gminy sięgają XIII wieku i związane są z pobliskim Sandomierzem. I tak pierwsze zapisy o podsandomierskiej, wsi Łukawa pochodzą z około 1220 roku kiedy to biskup krakowski Iwo Odrowąż podarował te miejscowość klasztorowi Cystersów w Wąchocku. Z małym prawdopodobieństwem błędu można stwierdzić, że historia gminy Wilczyce związana, była z rozwojem miasta Sandomierz stanowiąc jego naturalne rolnicze zaplecze.

Urodzajne gleby, dostęp do wody sprzyjał gospodarce rolnej, więc ziemia ta eksploatowana była przez człowieka od najdawniejszych czasów. Przez teren gminy doliną Opatówki wiódł szlak handlowy z Zawichostu do Opatowa.

O istnieniu człowieka na terenach gminy świadczą liczne odkrycia.
W miejscowości Dacharzów odkryto Kurhan epoki brązu, w Wilczycach na kulminacji cypla lessowego, zlokalizowano w widłach Opatówki i jej dopływu odkryto paleolityczne obozowisko łowców nosorożca włochatego.
Wg notatek z 1926r. w Darominie odkryto neolityczne groby szkieletowe i ziemianki mieszkalne.

Można by stwierdzić, że historia gminy Wilczyce związana była z rozwojem miasta Sandomierza, stanowiąc jego naturalne zaplecze.

Tradycje kulturowe to nie tylko rzeczy ale również ludzie. Mieszkało tu i pracowało, bądź z tej ziemi się wywodzi pokaźne grono wybitnych postaci naszej kultury.
Dolinę rzeki Opatówki nazywa się czasami Doliną Literatów, nad ta rzeką mają swoje korzenie m.in. wybitni pisarze nurtu chłopskiego; futurysta Stanisław Młodożeniec z Dobrocic, Wincenty Burek z Ocinka.
Ci dwaj pisarze zostali upamiętnieni przez mieszkańców gminy pomnikami.
W Ocinku znajduje się Dom Pamięci Wincentego Burka a w Dobrocicach pomnik Stanisława Młodożeńca.
Z Wilczycami związana była malarka Wanda Schinzlowa i jej krewny również malarz, pisarz i kapłan Jerzy Wolf.

Dwory ziemiańskie m.in. Świeżyńskich w Wilczycach, Ślubicz - Załęski
w Przezwodach i Bugaju związane były z powstaniem styczniowym w latach 1863 - 64 i Akcją Burza w 1944r.

Spore zasoby dziedzictwa kulturowego oraz substancji materialnej gmina utraciła w połowie 1944 r. kiedy to prawie przez pół roku utrzymywała się linia frontu niemiecko - radzieckiego.
Po II wojnie światowej w Dacharzowie postawiony został pomnik poległym w walce z okupantem w latach 1939 - 1945 a w Pielaszowie pomnik ku czci bestialsko zamordowanych partyzantów, żołnierzy BCH, AK.

W 1977 roku gmina Wilczyce została rozwiązana a poszczególne miejscowości rozdzielone do kilku gmin t.j. Obrazów, Wojciechowice, Dwikozy, Ożarów. Po 5 latach w 1982 gminę reaktywowano ale częściowo pomniejszoną o miejscowość Sadłowice .